Pošalji dokument na e-mail

Na 40. zasjedanju Generalne konferencije UNESCO-a, održanom u novembru 2019. godine, 193 države članice su zadužile Organiuzaciju da razvije međunarodni instrument za postavljanje standarda o otvorenoj nauci u obliku UNESCO-ve Preporuke o otvorenoj nauci.

Otvorena nauka je globalni pokret čiji je cilj nauku učiniti dostupnijom, demokratskijom, transparentnijom i korisnijom za sve. Potaknut digitalnim napretkom u današnjem svijetu, prelazak na otvorenu nauku omogućava naučnim informacijama, podacima i rezultatima da budu široko dostupni i da se lakše dijele uz aktivno sudjelovanje svih relevantnih sudionika.

Preporuke UNESCO-a su pravni instrumenti kojima Generalna konferencija formuliše principe i norme za međunarodno uređenje određenih pitanja, te kao takve imaju za cilj da utiču na razvoj nacionalnih zakona i praksi. Preporuka o otvorenoj nauci treba da definiše zajedničke vrijednosti i principe za otvorenu nauku i utvrdi konkretne mjere o otvorenom pristupu i otvorenim podacima, s prijedlozima za približavanje građana nauci i obavezama koje olakšavaju proizvodnju i širenje naučnog znanja širom svijeta.

U cilju izrade Preporuke o otvorenoj nauci, UNESCO je pokrenuo proces serije regionalnih online konsultacija, regionalnih i tematskih sastanaka i brojnih debata o implikacijama, prednostima i izazovima otvorene nauke širom svijeta, a kako bi prikupio stavove i iskustva iz svih regina i od svih zainteresovanih strana.

Kao zadnje u nizu regionalnih konslutacija, 24.9.2020. godine su održane online konsultacije za region istočne Evrope na kojima su se okupili naučnici, kreatori politika, izdavači, predstavnici akademije i drugi zainteresovani sudionici.

Tokom panela i otvorene diskusije učesnici ovog sastanka su istakli potrebu i značaj otvorene nauke, ali i izazove koji će se morati prevazići da bi koncept otvorene nauke zaživio, uključujući i promjenu načina na koji se obavlja naučni rad, valorizacija rezultata kao i legislativni i finansijski aspekti naučnog rada.

Izvještaji sa provedenih regionalnih konsultacija, prezentacije i informacije o procesu pripreme Preporuke o otvorenoj nauci su dostupni na web stranici UNESCO-a:

https://en.unesco.org/science-sustainable-future/open-science/recommendation.

Usvajanje Preporuke o otvorenoj nauci se očekuje krajem 2021. godine.