Erasmus+ program Evropske unije za obrazovanje, obuku, mlade i sport, za period 2021 – 2027. godina
O Programu:
Erasmus+ je program Evropske unije za obrazovanje, obuku, mlade i sport, a obuhvaća period od 2021. do 2027. godine. Obrazovanje, obuka, mladi i sport su najvažnija područja za lični i profesionalni razvoj građana. Visokokvalitetno, inkluzivno obrazovanje i obuka, te neformalno obrazovanje i informalno učenje mladima, ali i učesnicima svih dobi, pružaju kvalifikacije i vještine potrebne za konstruktivno učešće u demokratskom društvu, međukulturno razumijevanje i uspješan prelazak na tržište rada.
Evropskim građanima treba više znanja, vještina i kompetencija za život u dinamičnom društvu koje se sve više okreće mobilnosti, multikulturalizmu i digitalizaciji. Boravak u drugoj zemlji radi studiranja, učenja i rada trebao bi postati standard, a svako bi trebao dobiti priliku da uz maternji nauči i dva strana jezika. Ovaj je program bitan element za ostvarenje ciljeva evropskog prostora obrazovanja, Akcijskog plana za digitalno obrazovanje za period 2021 – 2027., strategije Evropske unije za mlade i plana rada Evropske unije u području sporta u period 2021 – 2024. godina.
Cilj Programa:
Opći cilj Programa je cjeloživotnim učenjem podržati obrazovni, profesionalni i lični razvoj ljudi u oblasti obrazovanja, obuke, mladih i sporta u Evropi i šire, što pridonosi održivom rastu, kvaliteti radnih mjesta, socijalnoj koheziji, poticanju inovacija, te jačanju evropskog identiteta i aktivnoga građanstva. Program će kao takav biti bitan instrument za izgradnju evropskog prostora obrazovanja i podsticati će provođenje evropske strateške saradnje u oblasti obrazovanja i obuke, uz osnovne sektorske programe. Osim toga, bitan je I za unapređenje saradnje u oblasti politike za mlade u skladu sa strategijom Evropske unije za mlade za period 2019 – 2027. godina i razvoj evropske dimenzije u oblasti sporta.
Program ima i sljedeće posebne ciljeve:
- promovirati mobilnost u svrhu učenja za pojedince i grupe, te saradnju, kvalitetu, uključivost i pravednost, izvrsnost, kreativnost i inovativnost na nivou organizacija i politika u oblasti obrazovanja i osposobljavanja;
- promovirati mobilnost u svrhu neformalnog obrazovanja i informalnog učenja, aktivno učešće mladih, te saradnju, kvalitetu, uključivost, kreativnost i inovativnost na nivou organizacija i politika u području mladih;
- promovirati mobilnost u svrhu učenja za sportsko osoblje, te saradnju, kvalitetu, uključivost, kreativnost i inovativnost na nivou sportskih organizacija i politika u oblasti sporta.
Učešće Bosne i Hercegovine u Programu
Učešće Bosne i Hercegovine u programima Evropske unije regulisano je Okvirnim sporazumom između Evropske zajednice i Bosne i Hercegovine o općim načelima učešća Bosne i Hercegovine u programima Zajednice, koji je potpisan na sastanku EU/Balkanskog foruma 22. 11. 2004. godine. Sporazum je ratificiran od strane Parlamenta Evropske unije u maju 2005. godine, a od strane Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine 2006. godine, te stupio na snagu 08. 01. 2007. godine.
Okvirnim sporazumom se navode opći uslovi za učešće Bosne i Hercegovine u Programima Zajednice, između ostalih i za programe iz oblasti obrazovanja: Cjeloživotno učenje i Mladi u akciji, za period 2007. – 2013. godina.
Tokom 2013. godine, Evropska unija pripremala je nastavak, odnosno novi ciklus programa EU za period 2014. – 2020. godina, u okviru kojeg je Uredbom Evropske unije– Evropskog parlamenta i Vijeća od 11. decembra 2013. godine, uspostavljen Erasmus+, program Unije za obrazovanje, obuku, mlade i sport.
Vijeće ministara Bosne i Hercegovine je na svojoj 100. sjednici, održanoj 10. 06. 2014. godine, razmotrilo i usvojilo Informaciju o Sporazumu između Evropske unije i Bosne i Hercegovine o učešću Bosne i Hercegovine u Erasmus+ programu Unije za obrazovanje, obuku, mlade i sport, na osnovu čega je 19. 06. 2014. godine u Briselu predmetni Sporazum o pristupanju Bosne i Hercegovine navedenom Programu zvanično i potpisan.
U cilju osiguranja kontinuiteta učešća u programima Evropske unije, Bosni i Hercegovini je istekom Sporazuma između Evropske unije i Bosne i Hercegovine o učešću Bosne i Hercegovine u Erasmus+ programu Unije za obrazovanje, obuku, mlade i sport za period 2014-2020. godina, omogućeno učešće u novom ciklusu Erasmus+ programa za period 2021 – 2027. godina.
Osim što za učešće Bosne i Hercegovine u novom ciklusu Erasmus+ programa nije bilo potrebno potpisivati novi sporazum, novitet je i to da je novi naziv za „partnerske zemlje“ što je bio status Bosne i Hercegovine u prethodnom periodu promijenjen i da glasi „nepridružene treće zemlje“. Treće zemlje koje nisu pridružene programu grupirane su prema instrumentima za vanjsko djelovanje Evropske unije, kao što je Instrument pretpristupne pomoći (IPA III), prema kojem je Bosna i Hercegovina svrstana u regiju Zapadni Balkan – Regija 1, zajedno sa Albanijom, Kosovom[1] i Crnom Gorom. Prema Vodiču proz program Erasmus+za novi ciklus do 2027. godine (koji je objavljen 24. 11. 2021. godine), subjekti iz ostalih trećih zemalja koje nisu pridružene programu mogu biti prihvatljivi za aktivnosti u okviru programa Erasmus+ u opravdanim slučajevima i u interesu Unije.
Mogućnosti učešća Bosne i Hercegovine u Programu:
Nastavkom učešća u Erasmus+ programu Bosna i Hercegovina će i dalje koristiti fondove namijenjene za Zapadni Balkan za učešće u aktivnostima unutar međunarodne dimenzije Erasmus+ programa.
Erasmus+ uključuje izraženu međunarodnu dimenziju (tj. saradnju s trećim zemljama koje nisu pridružene programu) u aktivnostima mobilnosti, saradnje i dijaloga o politikama. Pomaže evropskim organizacijama da se nose s globalizacijom, klimatskim promjenama i digitalnom tranzicijom, pogotovo povećanjem međunarodne mobilnosti i saradnje s trećim zemljama, i jača ulogu Europske unije kao globalnog aktera. Provođenjem Programa jačaju se društvene veze kroz mobilnost, razmjene i jačanje kapaciteta, poticanje socijalne otpornosti, ljudskog razvoja, zapošljivosti, aktivnog učešća i osiguravanje redovnih kanala za saradnju među građanima, promoviranjem vrijednosti, načela i interesa oko zajedničkih prioriteta. Aktivnosti programa nude rješenja za pitanja kvalitete, modernizacije i zapošljivosti, i to povećanjem relevantnosti i prilagodljivosti obrazovanja zelenom i održivom socioekonomskom oporavku, rastu i blagostanju u trećim zemljama koje nisu pridružene programu, a ujedno pridonose ljudskom i institucijskom razvoju, digitalnoj tranziciji, rastu i povećanju broja radnih mjesta, dobrom upravljanju, te miru i sigurnosti. Angažman mladih u trećim zemljama koje nisu pridružene programu bitan je element u procesu izgradnje otpornijih društava koja se baziraju na uzajamnom povjerenju i međukulturnom razumijevanju.
U nastavku slijedi pregled otvorenih akcija za međunarodnu saradnju u oblasti Međunarodne dimenzije Erasmus+ programa za period 2021 – 2027[2]:
- Međunarodna kreditna mobilnost (ICM) –Projekti mobilnosti studenata i osoblja između država članica Evropske unije ili pridruženih trećih zemalja i nepridruženih trećih zemalja. Period studiranja ili pripravništvo u inostranstvu mora biti dio studentskog studijskog programa da bi stekao diplomu. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao partner.
- Zajednički master studiji Erasmus Mundus (EMJM) – Visokokvalitetni međunarodni integrirani magistarski programi sa stipendijama koje finansira Evropska unija za privlačenje izuzetnih studenata. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao aplikant/partner.
- Projekti za pripremu združenih diplomskih master studija Erasmus Mundus (EMDM) –Projekti za osmišljavanje i uspostavljanje zajedničkih master programa. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao aplikant/partner.
- Projekti izgradnje kapaciteta iz oblasti visokog obrazovanja (CBHE) –Podrška modernizaciji i reformi visokoškolskih institucija i sistema u zemljama širom svijeta. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao aplikant/partner.
- Jean Monnet akcije (JMA) –Izvrsnost u nastavi i istraživanju u području studija Europske unije diljem svijeta. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao aplikant/partner.
- Mobilnost za mlade, omladinske radnike –Projekti koji okupljaju mlade ljude iz različitih zemalja radi razmjene i učenja izvan svog formalnog sistema obrazovanja. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao aplikant/partner.
- Projekti izgradnje kapaciteta u oblasti sporta (CBS) –Projekti podržavaju sportske aktivnosti i politike kao sredstvo za promovisanje vrijednosti, kao i obrazovno sredstvo za lični i društveni razvoj pojedinaca i izgradnju kohezivnijih zajednica. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao aplikant/partner.
- Projekti izgradnje kapaciteta u oblasti mladih (CBY) –Podrška neformalnom učenju i mobilnosti, te aktivnosti na podizanju kapaciteta omladinskih organizacija u partnerskim zemljama obuhvaćenim akcijom. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao aplikant/partner.
- Projekti izgradnje kapaciteta u stručnom obrazovanju (CBVET) –Projekti podržavaju relevantnost, dostupnost i odziv institucija i sistema stručnog obrazovanja i osposobljavanja. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao partner.
- Virtuelne razmjene u visokom obrazovanju i mladima –Projekti virtuelnih razmjena sastoje se od aktivnosti povezivanja ljudi putem interneta kojima se promoviše međukulturni dijalog i razvoj mekih vještina. Svim mladima omogućuju pristup visokokvalitetnom međunarodnom i međukulturnom (formalnom i neformalnom) obrazovanju bez fizičke mobilnosti. Bosna i Hercegovina ima mogućnost učešća kao partner.
Strukture za podršku učešća Bosne i Hercegovine u Erasmus+ programu:
Erasmus+ ured Bosne i Hercegovine (NEO) pruža pomoć državnim vlastima, obrazovnim institucijama i organizacijama, te svim drugim relevantnim učesnicima u provođenju Erasmus+ aktivnosti u oblastima visokog obrazovanja, stručnog obrazovanja i obuke (VET-a), mladih i sporta.
Erasmus+ ured Bosne i Hercegovine je odgovoran za:
- Pružanje informacija o Erasmus+ aktivnostima koje su otvorene za učešće Bosne i Hercegovine (uključujući oblast visokog obrazovanja, stručnog obrazovanja i obuke (VET-a), mladih i sporta);
- Savjetovanje i pomoć potencijalnim kandidatima;
- Koordinacija lokalnog tima stručnjaka za reformu visokog obrazovanja (HERE);
- Doprinos studijama i događajima;
- Pružanje podrške političkom dijalogu;
- Održavanje kontakata s lokalnim vlastima i Delegacijom Evropske unije u Bosni i Hercegovini;
- Praćenje razvoja politika djelovanja u gore navedenim oblastima.
Web stranica za više informacija: https://erasmusbih.com
Erasmus+ Mladi
PRONI Centar za omladinski razvoj - Kontakt tačka za programe mobilnosti
Uloga Proni Centra za omladinski razvoj kao kontakt tačke u Bosni i Hercegovini je da promoviše programe i proslijedi informacije svim zainteresovanim. Bitno je istaći da nije u mogućnosti da utiče na izbor odobrenih projekata. Osnovna ciljna grupa programa Erasmus+ Mladi su mladi između 13 i 30 godina, koji su pravno nastanjeni u jednoj od programskih ili u jednoj od partnerskih zemalja. Program je otvoren svim mladim ljudima nezavisno od njihovog nivoa edukacije, socijalnog ili kulturnog porijekla.
Web stranica za više informacija: https://www.proni.ba
[1] Ova oznaka ne prejudicira stavove o statusu, te je u skladu s Rezolucijom Vijeća sigurnosti UN 1244/99 i mišljenjem Međunarodnog suda pravde (ICJ) o Deklaraciji o nezavisnosti Kosova
[2] Izvor Erasmus+ ured za Bosnu i Hercegovinu
